Als je ziet hoeveel personeel momenteel op straat wordt gezet zou je bijna denken dat het ontslaan van werknemers de belangrijkste managementtaak is geworden. Toch is dat niet zo. Luisteren naar de zorgen van het personeel is daarentegen in deze zware tijden van groot belang. Door mensen een luisterend oor te bieden, zorg je ervoor dat ze de volgende dag met meer energie, betrokkenheid en focus weer aan het werk gaan.

Om dit wat te verduidelijken wil ik een persoonlijk verhaal met je delen. Een flinke tijd geleden woonde ik op Micronesië, een eilandengroep die bij de VS hoort en waar ik in de jaren 80 van de vorige eeuw manager van een klein bedrijf was. De eilanden van Micronesië liggen verspreid over een groot gebied in de Stille Oceaan en dragen namen als Palau, Pohnpei en Guam en een paar ervan kennen een matriarchale cultuur. Zo is al het bezit op Palau in handen van vrouwen en is de status van een man er afhankelijk van zijn relatie met de familie van zijn moeder. Er is ook een eiland dat beschikt over precies één autoweg, waar de lokale overheid een stoplicht heeft neergezet zodat de eilandbewoners gewend raken aan verkeersregels, voor het geval ze het eiland ooit verlaten. Voorbeelden waardoor het niemand zal verbazen dat op deze eilanden heel andere gewoonten gelden als het om werk en zakelijke omgangsvormen gaat.

Psychische rommel
Toen ik een eigen bedrijf runde op het eiland Guam raakte ik regelmatig geïrriteerd door het feit dat veel werknemers maar een paar maanden in dienst wilden blijven. Vaak vertrokken ze alweer nadat ze nog maar net waren ingewerkt. Voor ons een bron van frustratie, maar voor de eilandbewoners een heel normale zaak. Na een paar maanden werken hadden ze immers genoeg geld verdiend om een tijdje zorgeloos te kunnen leven en daarbij hun dagen door te brengen met een hengel aan het water of thuis bij hun familie. In eerste instantie begreep ik daar niets van, maar gaandeweg realiseerde ik me dat deze eilandbewoners volstrekt geen interesse hebben in de zaken waar wij in het Westen ons arbeidsethos doorgaans op baseren, zoals functietitels, een carrière en salaris. De waarden van de eilandbewoners zijn tijdenlang onzichtbaar voor me gebleven, terwijl ik er met mijn neus bovenop werd gedrukt. Toen ik ze eindelijk onder ogen zag, kreeg ik een managementles die me de rest van mijn leven bij zal blijven. Om hem simpel samen te vatten: mensen willen het liefst dat jij hen van hun psychische rommel afhelpt.

Zo zat ik een keer ’s middags in mijn kantoor om naar de zorgen van een van mijn werkneemsters te luisteren. Ze deed haar werk prima en had het naar haar zin in het bedrijf, maar privé had ze met een probleem dat voortdurend door haar hoofd spookte. Ze vertelde dat haar kind erg ziek was en dat de prognoses niet best waren. Ik had haar niks te bieden, maar toch luisterde ik naar haar verhaal. Zonder dat ik iets kon toezeggen of weerspreken werd haar probleem nu onderdeel van mijn zakelijke relatie met haar. Zo maakte ik er de volgende ochtend geen enkel probleem van dat ze veel te laat op haar werk verscheen. Ik wist immers dat ze met haar kind naar het ziekenhuis moest.

Status onbelangrijk
Langzamerhand kwamen ook andere werknemers met regelmaat langs op mijn kantoor om over hun problemen te praten. Ik begon zelfs het gevoel te krijgen dat ik een part-time psychotherapeut was in plaats van een zakelijk manager. In het begin verontrustte die gedachte me. Ik had immers nooit een sociale opleiding gevolgd en ik had werkelijk geen idee hoe ik die gesprekken aan moest pakken. Het kwam er meestal op neer dat mijn werknemers aan het woord waren en dat ik naar ze luisterde. Het gevolg van mijn open-deurpolitiek was dat mijn teamleden het bedrijf niet langer louter als bron van inkomen zagen. Ik werd onderdeel van de manier waarop ze met alledaagse problemen omgingen, en een gevolg daarvan was dat ze hun contract minder snel opzegden en langer voor me bleven werken. Ik begon steeds beter door te krijgen dat een baan op deze eilanden op geen enkele manier bijdraagt aan je identiteit of status. Het maakt er niet uit wat voor werk je hebt; maatschappelijke posities hebben er niets te maken met functies, en alles met je sociale vaardigheden en met de manier waarop je in het leven staat.

Inmiddels werk ik allang niet meer in Micronesië, maar op mijn huidige locatie in de buurt van Washington DC spelen de ervaringen die ik in Micronesië opdeed nog steeds een prominente rol bij het bepalen van mijn manier van managen. Je baan kan nooit volledig worden gescheiden van je gezinsleven en je werk kan nooit al je natuurlijke behoeften vervullen. Op de eilanden gaan mensen meteen na het einde van een werkdag naar het strand om er te vissen tot de zon ondergaat. Dergelijke tradities vormen wellicht de enige sociale structuur waar we als mensen altijd en eeuwig een beroep op kunnen blijven doen.

Mechanische werkomgeving
De komende jaren zullen Westerse economieën net als Japan te maken krijgen met een steeds oudere beroepsbevolking. Doordat de baby-boomgeneratie langzamerhand de pensioengerechtigde leeftijd bereikt zal de druk op de staatskassen toenemen. De verwachting is dat er in de VS tien keer zoveel extra geld in sociale fondsen zal moeten worden gepompt dan onlangs gebeurde in het kader van de crisis. Tegen die achtergrond hebben we ook nog een tijdbom die ‘broeikaseffect’ heet en waarvan de oplossing enorm veel geld gaat kosten en als kers op de taart is de ruggengraat van de samenleving, de band met onze familieleden, zijn belangrijk rol aan het verliezen.

Deze combinatie van factoren kan ervoor zorgen dat het leven moeilijker wordt dan ooit tevoren. Op bedrijfsniveau zal dat ertoe leiden dat onze werkplek steeds meer verandert in een rigide, mechanische en daardoor disfunctionele omgeving. We krijgen te maken met een nieuwe manier van denken en werken, maar anders dan vaak gedacht zullen werknemers daarbij niet de extra druk van hun manager nodig hebben om goed te presteren. Ze zijn gemotiveerd om het werk te doen, maar tegelijkertijd krijgen ze met zoveel onzekerheden te maken dat ze veel meer begeleiding kunnen gebruiken. Wat ze nodig hebben zijn managers die het algemene, grote beeld in het oog houden en van daaruit richting kunnen geven. En misschien nog veel belangrijker: ze hebben managers nodig die beseffen dat werknemers ook mensen zijn, met hun eigen problemen en behoeften.

Wat ik vooral wil zeggen: help je personeel bij het overboord gooien van hun overbodige ballast. Je zult zien dat je team er mentale en emotionele ruimte door krijgt en vervolgens meer energie in je bedrijf zal steken. Het zal je verbazen hoeveel meer inzet je personeel gaat tonen als het een deel van zijn zorgen bij jou achter kan laten.

Bron: Cio.com